شرط‌های عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل/ آیا بازی دوگانه ریاض با تهران ممکن است؟
تاریخ انتشار: ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۰۹۱۱
به گزارش جماران به نقل از المانیتور، پس از نشست هفتم ماه مه در ریاض میان مشاوران امنیت ملی ایالات متحده آمریکا، عربستان سعودی، هند و امارات متحده عربی و نشست متعاقب آن در بیت‌المقدس بین مقامات ارشد آمریکایی و اسرائیلی، اسرائیل محتاطانه نسبت به نزدیک شدن به عربستان سعودی خوش بین است.
نشست ریاض بر پیشبرد چارچوب منطقه ای اتصال ریلی/کشتی متمرکز شد که تا آویو نیز علاقه مند ند بخشی از این زنجیره شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
همزمان در تحولی مرتبط ، سایت خبری – تحلیلی اکسیوس روز سه شنبه گزارش داد که مدیر کل وزارت خارجه رژیم اسرائیل برای گفتگو با وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه و آموس هاکستین، مشاور ارشد انرژی کاخ سفید، وارد واشنگتن شده است.
حقیقت را بخواهید، در حالی که اسرائیل تحت حاکمیت تندروترین دولت تاریخ خود است ، ادامه خروج سریع آمریکا از خاورمیانه و حرکت تقریباً تمام کشورهای سنی منطقه در مسیر آشتی با ایران، رویای صلح بین اسرائیل و عربستان سعودی باید به یک داستان علمی – تخیلی شبیه‌تر باشد اما به نظر می‌رسد که تحقق این امر چندان هم خارج از دسترس نیست.
در هفته‌های اخیر نشانه‌های زیادی از تحولات در محور اسرائیل- سعودی گزارش شده‌است. از جمله تماس تلفنی آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل در 8 ماه مه. تماس بین جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده و همتای اسرائیلی در 10 ماه مه که در جریان آن این مقام آمریکایی گفت و گوی کوتاهی هم با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر ( رژیم) اسرائیل داشت. به این تماس‌ها ، اظهارنظرهای مقام های مختلف آمریکایی درباره ضرورت عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل را هم باید اضافه کنید.
جیک سالیوان در 7 ماه مه در ریاض با رهبران سعودی دیدار کرد و پس از آن دو تن از مشاوران ارشد جو بایدن، برت مک گورک، هماهنگ کننده شورای امنیت ملی آمریکا برای خاورمیانه و شمال آفریقا و نماینده ویژه آمریکا در امور انرژی از عربستان سعودی به سرزمین های اشغالی سفر کردند. سفری که گفته می‌شود هدف از آن به روز رسانی بنیامین نتانیاهو درباره رایزنی های انجام شده میان مقام های آمریکایی و سعودی است.
سالیوان قبل از عزیمت به ریاض در گفت و گویی که در یک موسسه آمریکایی داشت، گفت: «در نهایت رسیدن به عادی سازی کامل رابطه عربستان و اسرائیل در راستای منافع اعلام شده امنیت ملی ایالات متحده خواهد بود.»
این نشانه های خوش بینانه در مورد چشم انداز عادی سازی رابطه تل‌آویو و ریاض از منافع مشترک ناشی می شود. یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: زمانی که همه اضلاع این مثلث برای رسیدن به یک هدف علاقه مند شوند، بحث امکان پذیر است. برای نتانیاهو، مسئله عربستان اکنون بیش از هر چیز دیگری در سیاست خارجی او و شاید در سیاست داخلی او نیز مهم است. او می داند که اسرائیل به تنهایی نمی تواند ایران را متوقف کند.
این منبع با اشاره به کاهش حمایت داخلی از نتانیاهو به دلیل بازنگری بحث برانگیز او در قوانین قضایی به عامل رکود اقتصادی هم اشاره کرده و می‌گوید: « در حال حاضر تنها مسئله ای که می‌تواند برای نتانیاهو شکل و شمایل برگ امتیاز را داشته باشد عادی سازی رابطه با سعودی است . این امر وجهه عمومی او را به عنوان یک رهبر در کلاس جهانی بازمی‌گرداند. او شب و روز خواب این عادی سازی را می‌بیند. »
دستیاران نتانیاهو بر این باورند که توافق با عربستان سعودی چهره خاورمیانه را تغییر می‌دهد، موانع نهایی برای ادغام کامل اسرائیل در منطقه را از بین می‌برد و اهمیت آن را با معاهده صلح تاریخی 1979 اسرائیل با مصر، که اولین مورد با یک کشور عربی بود، برابر می‌دانند. اسرائیل معتقد است که این توافق راه را برای توافق با سایر کشورهای مسلمان مانند اندونزی هموار می کند و با توجه به اهمیت عربستان سعودی در جهان عرب و اقتصاد عظیم آن، روابط با پادشاهی سعودی یک منافع استراتژیک مهم برای تل‌آویو است.
این منبع دیپلماتیک اسرائیلی به المانیتور گفت: « کلید توافق اسرائیل و عربستان در واشنگتن است و برخلاف تصور مردم، این پرونده همچنان روی میز رئیس جمهور بایدن قرار دارد و در کشوی کناری بایگانی نشده است. آمریکایی‌ها کاملاً درک می‌کنند که چنین دستاوردی موقعیت رئیس‌جمهور قبل از انتخابات را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد. این توافق می‌تواند توانایی جو بایدن برای تغییر تاریخ روابط تا آویو با کشورهای عربی را به نمایش گذاشته و همچنین به عنوان یک اقدام متقابل گسترش سریع نفوذ چین در منطقه تلقی شود. »
پس چه چیزی مانع از شکل گیری توافق تاریخی بین اسرائیل و عربستان سعودی می شود؟
یک منبع بلندپایه سیاسی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، در این باره به المانیتور می‌گوید : «سعودی‌ها خواهان کمک واقعی از ایالات متحده هستند. آنها مایل به عادی سازی رابطه با اسرائیل هستند اما به شرطی که ما به ازای خوبی بگیرند. آنها خواهان قراردادهایی برای تهیه تسلیحات پیشرفته هستند؛ در واقع آنها خواهان وضعیتی برابر با اسرائیل از نظر تدارکات تسلیحات آمریکایی هستند. آنها همچنین خواهان انعقاد یک توافق دفاعی سعودی-آمریکایی که ایالات متحده را ملزم می کند در صورت حمله به عربستان سعودی به کمک آن بشتابد هستند. تعریف یک پروژه هسته ای غیرنظامی مشترک میان واشنگتن و ریاض هم شرط دیگر سعودی است.
بر اساس این ارزیابی، سومین خواسته عربستان مشکل سازترین است. این منبع سیاسی می‌گوید : «در شرایطی که ایران در حال حاضر یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن است، اگر عربستان سعودی به یک کشور هسته‌ای غیرنظامی تبدیل شود، یک مسابقه هسته‌ای دیوانه‌کننده در خاورمیانه اجتناب‌ناپذیر خواهد بود».
آیا نتانیاهو آماده است که ایالات متحده به عربستان سعودی تا این حد آنهم در حوزه برنامه هسته‌ای غیرنظامی همکاری کند؟ شاید.
این منبع دیپلماتیک اسرائیلی در این باره می‌گوید: در حال حاضر توافق سعودی و اسرائیل برای نتانیاهو بسیار مهم است و شاید قیمت و هزینه آن در این مرحله برای او چندان مهم نباشد. نتانیاهو و بایدن هر دو به این دستاوردها نیاز دارند. تنها سوال این است که برای رسیدن به این دستاورد باید بر سر چه چیزی با محمد بن سلمان توافق کرد؟
آیا زمانی که عربستان سعودی، کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی مصر و اردن در حال نزدیک شدن سریع به ایران هستند، می‌توان به توافق تاریخی اسرائیل و عربستان دست یافت؟
به گفته این منبع دیپلماتیک، پاسخ مثبت است : « این نام بازی امروز در خاورمیانه به طور کلی و در خلیج فارس به طور خاص است. همه یک بازی دوگانه انجام می دهند. به عنوان نمونه امارات و قطر به هنرمندانه ترین شکل این بازی را انجام داده‌اند. تضعیف محور آمریکا- اسرائیل همه کشورها را به سمت ایران سوق می دهد، اما آنها مشکلی ندارند که محور را برای طرف مقابل هم باز نگه دارند.
بر اساس یافته‌های یک نظرسنجی در عربستان سعودی که توسط موسسه واشنگتن انجام شد، افکار عمومی عربستان هم چندان با این سیاست دوگانه و بر روی میز نگه داشتن همه گزینه‌ها مخالف نیستند.
این نظرسنجی که در ماه مارس/آوریل 2023 انجام شد و نتیجه آن در 15 می علنی شد، نشان داد که 38 درصد از سعودی‌ها با روابط اقتصادی با اسرائیل مخالف نیستند به شرط آنکه این مساله به اقتصاد آنها کمک کند.
توافقنامه 2020 ابراهیم بین اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس و مراکش نیز از حمایت 38 درصدی برخوردار است. این در حالی است که 81 درصد سعودی ها معتقدند که در صورت وقوع زلزله یا سایر بلایای طبیعی مانند حوادثی که امسال در ترکیه و سوریه رخ داد، «کشورهای عربی باید از هرگونه کمک بشردوستانه به اسرائیل خودداری کنند».
منبع: جماران
کلیدواژه: زلزله ترکیه و سوریه ایالات متحده آمریکا اسرائیل عربستان سعودی زلزله ترکیه و سوریه اسرائیل و عربستان عربستان سعودی ایالات متحده عادی سازی امنیت ملی هسته ای ماه مه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۰۹۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معامله ریاض – واشنگتن به مویی بند است
سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه‌ترین گزارش درباره معامله بزرگ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده بین عربستان سعودی و اسرائیل نوشت: پس از جلوگیری از درگیری منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران، دولت بایدن اکنون خود را وابسته به توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل برای نجات استراتژی خود در خاورمیانه می‌بیند.
به گزارش جماران، اجزای لازم برای یک پیمان دفاعی تاریخی ایالات متحده با عربستان سعودی تقریبا فراهم شده است؛ توافقی که به عادی سازی روابط ریاض با دولت یهود کمک می‌کند و بنابراین، امکان جریان متقابل سرمایه و همکاری نظامی را فراهم می‌کند که می‌تواند ایران را بیشتر منزوی کند.
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز دوشنبه در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض گفت: «در مورد توافقات دوجانبه بین پادشاهی سعودی و ایالات متحده، ما بسیار بسیار به پایان نزدیک هستیم و بیشتر کار‌ها قبلا انجام شده است.» آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز آن را تکرار کرد.
جزییات پیمان مورد نظر آمریکا و عربستان سعودی علنی نشده است. آنچه که از طریق منابع دیپلماتیک به رسانه‌ها درز داده شده نشان می‌دهد که این توافق چیزی شبیه ماده ۵ معاهده ۱۹۶۰ ایالات متحده با ژاپن که ایالات متحده را متعهد می‌کند در صورت حمله به ژاپن از این کشور دفاع کند را در دل خود ندارد. اما احتمالاً فراتر از متن توافق‌های موجود میان واشنگتن و کشورهای عربی خلیج فارس است که برخی از آنها متحد اصلی غیرناتو واشنگتن محسوب می‌شوند است. در توافق‌های فعلی صرفا بندی درباره ضرورت مشورت در مورد گام‌های دفاعی به چشم می‌خورد.
با این حال، سنگ بنای مورد نیاز برای دستیابی به موافقت کنگره برای توافق پیشنهادی، عادی سازی عربستان با اسرائیل است که همچنان مبهم باقی مانده است. یکی از خواسته‌های کلیدی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تعهد رهبران اسرائیل به برداشتن گام‌های برگشت ناپذیر به سوی تشکیل کشور فلسطین – است که هنوز برآورده نشده است. مقامات آمریکایی می‌گویند رسیدن به این هدف، مستلزم پایان جنگ در غزه است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که با فشار داخلی شدید مواجه است، بیش از آنکه به فلسطینی‌ها امتیاز بزرگی بدهد، به دنبال پایان دادن به حیات حماس است. نتانیاهو این هفته وعده خود را برای اعزام ارتش اسرائیل به رفح "با یا بدون" توافق آتش بس تکرار کرد.
دولت بایدن همه راه‌ها را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد، در حالی که فشار بر حماس برای پذیرش فوری آخرین پیشنهاد آتش‌بس را مضاعف می‌کند.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه در پاسخ به این سوال که آیا دولت برنامه B دارد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «فقط باید یک توافق وجود داشته باشد. اگر بتوانیم آتش‌بس به دست آوریم، می‌توانیم چیزی پایدارتر به دست آوریم، سپس شاید به درگیری پایان دهیم و با پروژه عادی‌سازی پیش برویم. اما همه این پروسه باید با یک معامله شروع شود.»
به نظر می‌رسد که دولت بایدن برای به نتیجه رساندن مذاکرات جاری و رسیدن به سنگ بنای معامله مدنظر، از هر گونه اقدام تنش آفرین و تحریک کننده اسرائیل خودداری می‌کند. اوایل این هفته، وزارت امور خارجه از تحریم چهار واحد امنیتی اسرائیل که به نظر می‌رسید قوانین بشردوستانه بین‌المللی را به شدت نقض کرده‌اند، خودداری کرد، چیزی که برخی آن را آخرین ژست آشتی‌جویانه در قبال دولت نتانیاهو تعبیر کردند.
بلینکن روز سه‌شنبه برای نزدیک به سه ساعت با نتانیاهو دیدار کرد تا برای ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه و پرهیز از تهاجم ره رفح که رئیس پنتاگون می‌گوید اسرائیل به اندازه کافی برای آن آماده نیست به او هشدار داده باشد. یک منبع مطلع در مورد این دیدار گفت که این دیدار برای طرف آمریکایی خوب پیش نرفت، اما جزئیاتی ارائه نکرد.
اکنون همه چیز به دستیابی حماس و اسراییل به یک توافق آتش بس بستگی دارد تا فشار بر دولت اسرائیل را به امید سازش در آینده کاهش دهند.
مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا به المانیتور گفتند که به نظر می‌رسد پیشنهاد بلینکن در اوایل این هفته مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی در حال آماده کردن توافقنامه دفاعی دوجانبه خود هستند، با هدف جلب نظر رهبران اسرائیلی بوده است، نه نشان‌دهنده هرگونه پیروزی قریب‌الوقوع برای واشنگتن.
عربستان سعودی مدتهاست که به دنبال دسترسی بیشتر به تسلیحات پیشرفته ایالات متحده، از جمله دفاع هوایی و موشکی، و کاهش کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه‌های پیشرفته مورد استفاده برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی بوده است. ممکن است یک توافق دوجانبه موقت به عنوان یکی از راه‌های محدود کردن نفوذ استراتژیک چین بر ریاض تا زمانی که دولت آینده اسرائیل آماده ارائه امتیازاتی به فلسطینیان باشد، تلقی شود.
یکی از مقامات ارشد سابق آمریکایی می‌گوید که راه‌هایی وجود دارد که می‌توان چنین توافقی را بدون نیاز به تصویب سنا پیش برد. دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ به قطر موقعیت متحد اصلی غیر ناتو اعطا کرد و سال گذشته یک توافق راهبردی گسترده با بحرین امضا کرد که به منامه اجازه دسترسی ممتاز به اشتراک اطلاعات، دفاع موشکی و همکاری در زمینه هوش مصنوعی را داد. یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در آن زمان از توافق اخیر به عنوان «الگو» یی برای منطقه یاد کرد.
اما دیگر مقامات سابق امنیت ملی در مورد این گزینه تردید دارند. هر پیمانی که متضمن تضمین‌های دفاعی ایالات متحده و انتقال تسلیحات عمده برای عربستان سعودی باشد، مستلزم کسب مجوز از جانب کنگره است. از سوی دیگر تحقق درخواست محمد بن سلمان برای برخورداری عربستان از پروسه غنی‌سازی کامل هسته‌ای، نگرانی‌های آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات هسته‌ای را به همره دارد. در غیاب عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل، جمهوری خواهان سنا احتمالاً این توافق را برای ایالات متحده ناکافی می‌دانند.
جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا در واشنگتن می‌گوید: بخش بزرگی از این توافق میان عربستان و آمریکا از لحاظ سیاسی و استراتژیک مربوط به عادی سازی رابطه ریاض با اسرائیل بود. بدون آن، دولت بایدن احتمالاً باید عربستان سعودی را متقاعد کند که با واگذاری امتیازات اضافی موافقت کند تا شاید بایدن بتواند با دست پرتر اعضای کنگره را با خود همراه سازد. یکی از این امتیاز‌ها می‌تواند محدودیت‌های گسترده‌تر بر همکاری امنیتی عربستان و چین و تعهد عمیق مقامات سعودی برای ادغام نظامی با دیگر شرکای آمریکایی در منطقه باشد.
مقامات سعودی حداقل به طور علنی هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ولیعهد مایل است به چیزی کمتر از تضمین‌های کامل دفاعی ایالات متحده و راهی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطینیان رضایت دهد، بروز نداده اند. یک مقام منطقه‌ای آشنا به مذاکرات به المانیتور گفت که پذیرش هر چیزی جز این «برای ریاض بسیار دشوار خواهد بود».
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد